Temat: Pierwszy rozbiór Polski (1772 r.).
Data: 26.03.2020 r.
1. Ostatni król elekcyjny – Stanisław August Poniatowski
Obejrzyj krótki film, podczas którego dowiesz się kilku ciekawych rzeczy o rządach ostatniego króla naszego kraju; link poniżej:
https://www.youtube.com/watch?v=JTFhitqBmgg
Zapisz pkt. 1 notatki:
1. Stanisław August Poniatowski – ostatni król Polski
- koronacja: 1764 r.
- popierany przez carycę Rosji (Katarzyna II) oraz FAMILIĘ* Czartoryskich
Poparcie Rosji wynikało stad, iż uważano, że Poniatowski będzie „łatwy w obsłudze”, tzn. – będzie można nim rządzić w taki sposób, aby caryca mogła jak najwięcej zyskać.
- król wprowadza wiele reform
Przerysuj do zeszytu podesłaną przeze mnie MAPĘ MYŚLI, ale tylko tą część, gdzie w kółeczku znajduje się hasło : REFORMY ZA CZASÓW PANOWANIA … Tabelki na pierwszej stronie nie przepisuj.
*Familia = nazwa stronnictwa, które powstało w XVIII w. Należały do niego rody Poniatowskich i Czartoryskich; dążyli do wprowadzenia reform społeczno-ustrojowych
Zapisz pkt. 2 notatki
2. Konfederacja barska 1768 - 1772 r.
- reformy wprowadzane przez króla nie są dobre dla Rosji i Prus
- caryca Rosji zmusza AMBASADORÓW* polskich do wprowadzenia zmian (np. zmiana praw mniejszości religijnych; uchwalenie praw kardynalnych)
*Ambasador = najwyższy przedstawiciel danego państwa
- PRAWA KARDYNALNE = ustawy, które gwarantowały szlachcie: liberum veto, nietykalność osobistą, wypowiedzenie posłuszeństwa królowi, posiadanie ziem i władzy nad chłopami, przywileje w sprawowaniu rządów (ogólnie – zachowanie praw demokracji szlacheckiej); powstały w latach 1767-1768; było to REALNE PODPORZĄDKOWANIE SIĘ MOCARSTWOM OŚCIENNYM (Rosja, Austria i Prusy), ponieważ gwarancją ich zachowania była caryca Katarzyna II
Demokracja szlachecka została omówiona dużo wcześniej. W ramach krótkiej powtórki odwołaj się do podręcznika „Wczoraj i dziś”, do stron 42-43.
Gwarancją zachowania praw demokracji szlacheckiej była caryca Rosji, co oznaczało, że „kto się sprzeciwi jej – sprzeciwia się tym postanowieniom”. W związku z czym w Polskę mogła ingerować bardzo mocno obca władza.
a) Przyczyny konfederacji
- oburzenie szlachty z Podola działaniami Rosji
- chęć bycia niezależnym od obcych mocarstw
- obrona katolicyzmu i przywilejów szlacheckich
b)Miejsce i rok zawiązania konfederacji
- miasteczko BAR na Podolu, 1768.
c) Walki
- walki skierowane były przeciw Rosji i królowi (uważano, że trzyma stronę Rosji, a nie Polski)
- walki trwały 4 lata
d) Efekt:
- Rosjanie zesłali część konfederatów na Syberię
- część konfederatów uciekło na emigrację (opuszczenie rodzinnego kraju)
Poniżej na mapie zaznaczyłam miejscowość BAR. Porównaj mapę współczesnej Polski i sprawdź, czy te tereny nadal do nas należą. Mapę możesz powiększyć.
BAR
Obejrzyj krótki film, który obrazuje porwanie króla Stanisława Augusta Poniatowskiego przez konfederatów barskich. Poznasz dzięki temu dokładne przyczyny, a nawet będziesz mógł/mogła zastanowić się czy zamach nie był zaplanowany przez głowę państwa. Link poniżej:
https://www.youtube.com/watch?v=9_IgWE1bMns
Zapisz pkt. 3 notatki
3. Pierwszy rozbiór Polski (1772 r.)
- osłabienie Rzeczpospolitej
- klęska konfederacji barskiej
- rozbiór = podział terenów istniejącego państwa pomiędzy inne kraje
- podział Polski między: ROSJĘ, PRUSY I AUSTRIĘ
a) Prusy: Pomorze Gdańskie (bez Gdańska i Torunia), Warmia
b) Rosja: ziemie nad Dźwiną i Dnieprem
c) Austria: południowa Małopolska (Lwów, Kraków)
Mapa z I rozbioru Polski:
Obejrzyj film dotyczący I rozbioru Polski, link poniżej:
https://www.youtube.com/watch?v=yaPldxHcSYg
Zapisz pkt. 4 notatki
4. Sejm rozbiorowy
- państwa zaborcze (Rosja, Prusy i Austria) zażądały sejmu rozbiorowego, który miał POTWIERDZIĆ I ROZBIÓR POLSKI
- rozbiór zatwierdzono
- przeciw opowiedziało się tylko niewielu posłów na czele z TADEUSZEM REJTANEM
- wspomagać króla miała RADA NIEUSTAJĄCA (zwolennicy Rosji); potwierdzono prawa kardynalne.
Praca domowa: Wykonaj zadanie 1 i 2 ze strony 163.
Zdjęcie wykonanej pracy prześlij na adres spswietajnoklasa6@wp.pl (pamiętaj o podpisie).
Temat: Rzeczpospolita pod rządami Wettinów.
Data: 25.03.2020 r.
1. Przypomnij sobie, jacy królowie sprawowali władzę elekcyjną w Polsce. Pamiętaj, że po Henryku Walezym na tron wstąpiła Anna Jagiellonka, jednak władzę faktyczną sprawował jej mąż Stefan Batory.
Zapisz pkt. 1 notatki
1. August II Mocny na tronie
- 1697 r. = wybór na króla Polski; UNIA PERSONALNA
- pierwszy król Polski z saskiej dynastii Wettynów (Wettinów); pełne imię to Fryderyk August
- lata panowania
a) 1697-1706 1709-1733
- 1706 r. = August II Mocnyabdykuje* i opuszcza Polskę (czas III wojny północnej)
- 1709 r. = August II Mocny wraca do Polski i odzyskuje tron
*ABDYKACJA = dobrowolne zrzeczenie się korony
Zapisz pkt. 2 notatki
2. III wojna północna
Przyczyny:
a) August II Mocny chce zwiększyć wpływy o Inflanty
Strony konfliktu:
a) sojusz polsko – rosyjsko - duński
b) Szwedzi (na czele król Karol XII)
Lata wojny:
a) 1700-1721
Efekt:
- przeciwnicy Augusta zawiązują KONFEDERACJĘ* WARSZAWSKĄ (układ szlachty z Rosją – car Piotr I Wielki)
- zwolennicy Augusta zawiązują KONFEDERACJĘ SANDOMIERSKĄ
- wybór na króla Polski w 1704 r. Stanisława Leszczyńskiego (nacisk Szwecji)
- August II Mocny zobligowany* do opuszczenia Polski na mocy traktatu w Altranstadt
*Konfederacja = związek (zazwyczaj zbrojny) zawierany przez szlachtę, aby mogła bronić własnych interesów
*Zobligowany = zobowiązany do czegoś
Przypomnij sobie czym byłaUNIA REALNA i UNIA PERSONALNA(informacje znajdziesz w notatce pod tematem o Jadwidze Andegaweńskiej i Władysławie Jagielle)
Zapisz pkt. 3 notatki
3. August II Mocny i Rosja w Rzeczpospolitej
- 1709 r. = August II Mocny wraca na polski tron (Rosja przegrywa ze Szwecją bitwę pod Połtawą)
- król chce wzmocnienia własnej władzy (zniesienie liberum veto); czemu sprzeciwiała się szlachta
- porozumienie Augusta II Mocnego z konfederatami* zatwierdzono w 1717 r. na SEJMIE NIEMYM
*Konfederaci = uczestnicy konfederacji
Zapisz pkt. 4 notatki:
4. Sejm niemy
- trwał jeden dzień 01.02.1717 r. w Warszawie
- nazwa: żaden poseł nie miał prawa zabrać głosu, gdyż bano się zerwania obrad (mógł mówić tylko Stanisław Ledóchowski – marszałek)
- efekty obrad:
a) zakończenie wojny domowej* między szlachtą, a królem
b) zmniejszenie władzy hetmanów** i Senatu
c) zakaz zawiązywania konfederacji
d) król nie mógł opuścić na długi czas terenów RP, ani wypowiedzieć wojny bez zgody szlachty
e) zakaz wznoszenia innych świątyń, niż katolickie
f) usunięcie saskich urzędników
*Wojna domowa = wojna na terenie jednego państwa, gdzie stronami konfliktu są obywatele danego kraju
**Hetman = głównodowodzący armią
Zapisz pkt. 5 notatki:
5. Rządy Augusta III Sasa
- syn Augusta II Mocnego
- wybrany na króla w tak zwanej „podwójnej elekcji”
(wybrano znowu Stanisława Leszczyńskiego, jednak część szlachty chciała syna poprzedniego króla, doprowadziło to do wojny domowej, a ostatecznie do koronacji Sasa na króla Polski)
- koronacja 1734 r.
- brak nowych reform (król rzadko w RP)
- w kraju ANARCHIA, czyli chaos i samowola
- odbudowa gospodarki, gdyż król nie prowadził wojen
- wzniesienie OPERALNI, czyli budynek, gdzie wystawiano przedstawienia
- rozbudowa Zamku Królewskiego w Warszawie; remont Wawelu
- stypendia naukowe dla zdolnej młodzieży
Zapisz pkt. 6 notatki:
6. Projekty reform Rzeczpospolitej
(założenia oświecenia znajdziesz w temacie „Oświecenie w Europie”; poprzedni dział)
- Stanisław Konarski „O skutecznym rad sposobie” = krytyka liberum veto, konfederacji i wolnej elekcji
- Stanisław Leszczyński (były król) = zniesienie liberum veto, zwiększenie armii, wolność osobista dla chłopów
Wykonaj polecenie 2 i 3 zes str. 157. Odpowiedzi w formie zdjęcia prześlij na adres spswietajnoklasa6@wp.pl
